Sütün Fayadaları ve Zararları Nelerdir?

Süt :

Süt, dişi memelilerin yavrularını beslemek için memelerinden gelen, besin değeri yüksek beyaz sıvı olup besin ögelerinden protein,karbonhidrat,yağ grubu ile minerallerden ; kalsiyum,fosfor,potasyum,çinko,vitamin olarak A,B,D,E ve K vitaminleri içeren çok zengin bir gıdadır. Ayrıca bazı bitkilerin türlü organlarında bulunan beyaz renkte öz suya ve erkek balığın tohumuna da süt denir.

Süt denince daha çok inek sütü anlaşılır.Diğer hayvanlardan elde edilmiş ise hayvanların tür ismi ile birlikte kullanılır.Dünyadaki süt üretiminin % 91’i ineklerden sağlanmaktadır. Dünya süt üretiminde son yıllarda büyük bir artış görülmüştür. En önemli süt üreticisi ülkeler Almanya, Amerika, Fransa, İngiltere, Rusya, Polonya ve Türkiye’dir. Kıtalara göre Güney Amerika, Asya, Afrika ve Okyanusya’dır.

Özellikle bebeklerin vazgeçilmez bir gıdası olarak bilinen süt,aynı zamanda yetişkinler için de oldukça önemli bir gıdadır. Sütün kesin bileşimini vermek oldukça zordur. Çünkü sütün bileşimini etkileyen mevsim, beslenme koşulları, sağım şekli, sağım zamanı laktasyon periyodu, hayvanın türü, ırkı gibi pek çok faktör vardır. Süt, yağ, laktoz, protein, mineral madde ve sudan oluşan kompleks bir karışımdır.

Sütün Faydaları:

• Büyümeyi ve gelişmeyi sağlayan süt, vücuda güç vererek kemikleri sağlamlaştırır ve bu yolla insanlarda kemik erimesini önlemeye yardımcıdır.
• Kasların güçlenmesinde faydalı olan süt, güzel ve deliksiz bir uyku uyumanıza yardımcı olmaktadır.
• Beyin için oldukça faydalıdır ve beynin ihtiyacı olan enerjiyi sağlar.
• Dokuların ve hücrelerin oluşumuna zemin hazırlar ve hızlandırır. Böylece vücudumuzda oluşan yaralar çok daha çabuk iyileşir.
• Cildin yıpranmasını ve yaşlanmasını engeller.
• Vücudumuzda ödeme neden olan sıvıların toplanmasını engeller. 
• Süt içen kişilerde bir çizik, bir yaralanma veya benzeri bir durumda kanın çok daha çabuk pıhtılaştığı bilinmektedir. 
• Süt sindirim sistemini düzenlemektedir.
• Mide rahatsızlıklarına çok iyi gelir ve İshalin geçmesinde faydalıdır. Ülserin önlenmesinde de sütün faydası büyüktür.
• Diş çürümelerine oldukça iyi gelir. Bu yolla ağızda başlayan sindirimin sağlıklı olmasına da yardımcı olur.
• Saçın uzamasında önemli bir etkisi olan süt aynı zamanda tırnakların sağlam bir şekilde uzaması için faydalıdır.
• Yağlı süte nazaran yağsız süt içmek kolestrolü olan hastalar için çok faydalıdır. Çünkü yağlı olmayan süt kolestrolü düşürür. 
• Kronik bronşitin olmasını engelleyen süt, ayrıca öksürüğe de iyi gelmektedir.
• Sütün içinde bulunan A, B, C, D, E ve K vitaminleri biz insanlar için hayati önem taşımaktadır. A vitamini: Görme yeteneğini korumada faydalıdır ve katarakt riskini azaltmakta, B vitamini: Hafızayı güçlendirir, sinir hücrelerini korumada, C vitamini: Mide ve meme gibi kanser türlerine yakalanma riskini azaltmada, D vitamini: Kemik kırılmasına karşı direnç sağlamaktadır. Kolon, meme ve yumurtalık kanserine karşı koruma sağlamadadır. E vitamini: Hücrelere zarar veren maddelere karşı savaşır ve bu maddeleri etkisiz hale getirir. Alzheimer’a karşı koruma sağlar. K vitamini: Kemikleri korurken aynı zamanda kanın pıhtılaşmasını sağlar.
• Süt ile kilo kontrolü sağlayabilirsiniz. Çoğu diyetlerde süt ve sütlü ürünler önerilmektedir. Bunun nedeni sütün mideye indikten sonra yaklaşık yarısının katı yiyecek olarak algınlanmasıdır. Bu sayede beyine “doydum” sinyali gönderilmektedir. Bu da sütün diyetlerde oldukça tercih edilmesine neden olmaktadır.
• Kadınların menopoz döneminde de ihtiyacı olan kalsiyum ihtiyacı süt ve süt ürünleri ile karşılanabilir.

Sütün Zararları:

Bu kadar faydası olan sütün tüketilmesinde dikkat edilmesi gereken bazı hususlar vardır. Diğer gıdalarda olduğu gibi, süt tüketiminde de sağlık için gerekli olan kadar tüketmek en iyisidir. Genel olarak sütün zararlarını sıralamak gerekirse;

• Diğer tüm hayvansal protein gibi, süt vücudun PH dengesini bozar ve asidik yapar. Bu vücutta zararlı asidin böbreklere ulaşmadan nötralize edilmesi için bir biyolojik reaksiyon başlatır. En hazır bulunan, asit nötralleştirici kalsiyum kayağı kemiklerdir. Vücudun temel amacı hayatta kalmak olduğu için böbrekleri ve idrar yollarını korumak için kemik yoğunluğundan fedakarlık edilir. Bu nedenle süt kalsiyum içerse de net kazanç negatif olacaktır.
• Günümüzde süt ineklerine süt üretimini arttırmak için genetiği değiştirilmiş büyüme hormonu (rBGH) verilir.Bu hormon içenlerin kanında insülin-büyüme faktörü 1 (IGF-1) oranını arttırır. Yüksek IGF-1 seviyeleri başta meme kanseri olmak üzere pek çok kanser türü ile ilişkilendirilmektedir. Bu nedenle katkı maddesi içermeyen doğal süt tüketmeyi seçmek gerekmektedir. 
• Doğada süt üreten her canlı, kendi sütünü özel olarak kendi ihtiyaçlarına görenek üretmektedir. İnek sütü, insan sütünden 3 kat daha fazla protein içerir. Bu nedenle insanlar tarafından tüketimi halinde metabolizma bozukluklarına ve kemik sağlığına zararlara neden olacaktır.
• Aynı şekilde inek sütü, insan sütüne göre çok daha fazla yağ içerir, ki bunu içen küçük bir buzağının ne kadar büyüdüğü göz önüne alınırsa bu fark daha iyi anlaşılacaktır. İnsanlar, insan harici bir hayvanın sütünü tüketmek için uygun bir metabolizmaya sahip değildirler.
• Küçük bir yaşta süt tüketimine başlamak kemiklerde kırık riskini azaltmadığı gibi bu riski arttırır. Kalsiyum ihtiyaçlarının büyük kısmını süt ve süt ürünlerinden karşılayan kişilerde, nadiren süt tüketenlere göre daha çok kemik kırığı vakası yaşandığı belirtilmiştir. 
• Sütle geçen diğer hastalıklar ise, sütle dışardan karışan tifo, paratifo, kolera ve dizanteri mikropları içen insanlarda bu hastalıkları meydana getirir. Bu mikroplar sütle uğraşan kişilerden veya kaplardan geçme ihtimali vardır.

Süt Konusunda Dikkat Edilecek Husus:

Sütü sağılan hayvanlar, sık sık veteriner kontrolünden geçirilmelidir. Sağmadan önce bütün hijyen şartlarına uyulmalıdır. Süt ilk sağıldığında temizdir. Fakat 37°C civarında sıcaklığa sahip olan yeni sağılmış süt, mikrop üretmeye çok elverişli olduğundan süt hemen soğutulmalıdır. Soğutmayla mikrop üremesinin önüne geçilir. 65°C’nin üstünde çoğu bakteriler harap olur. Sporlarsa 100°C’nin üstünde yok olur.